Wetenschap Aan Zee: Verder kijken in de Ruimte

Sterrenkunde is één van de oudste natuurwetenschappen die vandaag nog steeds springlevend is en voortdurend met nieuwe observaties en inzichten op de proppen komt, onder meer door nieuwe meer krachtige ruimtetelescopen en ontwikkelingen in de informatica om de massastroom van gegevens op te slaan en te verwerken.

1. De James Webb Ruimtetelescoop
Van 'small is beautiful' tot 'large and wonderful'
Christoffel Waelkens | Prof. em. KU Leuven

De James Webb Ruimtetelescoop, is de meest ongelooflijke telescoop die sterrenkundigen op dit moment ter beschikking hebben. De voordracht vertelt over de recentste en meest opwindende ontdekkingen van de telescoop en wat de toekomst ons op korte termijn nog gaat brengen.

Prof. Christoffel Waelkens is emeritus hoogleraar sterrenkunde van de KU Leuven en voorzitter van de Koninklijke Vlaamse Academie van België. Hij was mentor van een hele schare internationaal toonaangevende Vlaamse sterrenkundigen. Prof. Waelkens leidde tot 2023 de Belgische betrokkenheid bij het MIRI-instrument van de James Webb Ruimtetelescoop.

2. De Einstein Telescoop (ET)
Landt ET in onze achtertuin?
Dr. Hans Plets | Einstein Telescope Project Office

De Einsteintelescoop haalt regelmatig het nieuws als een nieuw venster op het heelal. Maar wat is het precies? Waarom moeten we het belangrijk vinden? Wanneer komt dat ding er? En bovenal: waar gaat het komen? Is het echt waar dat deze telescoop misschien voor een stuk naar Vlaanderen komt? Maak kennis met het fascinerende verhaal over deze wetenschappelijke topinfrastructuur van de toekomst. Hoog tijd voor ons 'man on the moon'-moment!

Dr. Hans Plets is directeur van het internationale 'Einstein Telescope Project Office' van de Euregio Maas-Rijn en tevens Manager van het project Einsteintelescoop in Vlaanderen (FWO). Hij is ook wetenschapsjournalist (onder meer bij EOS) en publiceerde in 2021 het boek Verdwaald in de werkelijkheid - de mens op zoek naar zijn plaats in de kosmos.

3. Is Voeren de ideale plek voor de Einstein telescoop? 
Hoe geologen onderaardse structuren onderzoeken.
Rudy Swennen | Prof. em. geologie, KU Leuven

Het drielandenpunt tussen België, Nederland en Duitsland is één van de kanshebbers om de Einstein Telescoop te bouwen, een enorm ondergronds observatorium.  De telescoop bevindt zich op een diepte van 250 meter dat zwaartekrachtgolven zal kunnen meten en speciale eisen stelt aan de ondergrond. Maar hoe zoeken we zoiets uit? En wat is er zo bijzonder aan de Voerense ondergrond?

Prof. Rudy Swennen is emeritus hoogleraar geologie van de KU Leuven en is lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België. Hij was (vice-)voorzitter en secretaris van Geologica Belgica (Belgische vereniging voor geologie) en doet wetenschappelijk onderzoek naar de karakterisatie van reservoir gesteenten (olie, gas, schaliegas, geothermie, waterstof) op exploratieschaal. Verder heeft hij onderzoek gedaan naar met zware metalen vervuilde sites en de hieraan verbonden eco- en humaan toxicologische risico's.

Moderator: Prof. Leen Decin is hoogleraar stellaire en exoplanetenastrofysica aan het Instituut voor Sterrenkunde van de KU Leuven. Leen Decin is sinds 2023 directeur van het instituut en geeft leiding aan een divers team van circa 100 leden. Het onderzoek van Leen Decin gaat over de evolutie van sterren en exoplaneten. Zij gebruikt hierbij een interdisciplinaire aanpak met observaties van top observatoria, numerieke simulaties, kwantum- en laboratoriumchemie, en technieken uit de wiskunde en AI.