Het Manifest van de Golfbrekers

laten we hopen dat de kunstenaar blijft ontsporen
laten we hopen dat hij
het is moeilijk in deze tijden een manifest te schrijven
alsof je de mensen niet meer mag zeggen wat ze wel of niet mogen
een totaalvrijheid lijkt felbegeerd
vrij om te zeggen wat we willen, ook de woorden die je zogezegd niet meer mag zeggen vrij om te doen wat we willen, ook de dingen die je zogezegd niet meer mag doen

Ik word er eigenlijk verdrietig van als we als mensen iets moeten verbieden.
Als we iets lelijks moeten verbieden omdat het anders massaal zou gedaan worden. Ik kan maar moeilijk aanvaarden dat wij mensen en dan zeker kunstenaars het nodig hebben dat iets niet meer mag.

dus ik zal mijn manifest op die manier schrijven wat ik verwacht, wat kunst kan en moet van mij en dan doe je er maar mee wat je wil
ik verwacht:

een ontsporing. een reflectie. een kijk in delen van het hoofd die niet zijn overgelopen. dat de
schrijver woorden zoekt waarvan men dacht dat ze onvindbaar waren of verloren. dat de schrijver

woorden vindt waarvan men niet eens meer wist dat ze bestonden. dat de kunstenaar eerlijk is en
rauw durft zijn. dat de kunstenaar niet terugdeinst van het leed in de wereld en dat de kunstenaar de waarheid niet versiert. dat de kunstenaar bang durft zijn.

Misschien moeten we er ook wel rekening mee houden dat niet elke kunstenaar de taal van de tijd spreekt.
Maar misschien wel tijdloos kan verwoorden wat de acute tijd verdoezelt.

laten we hopen dat de kunstenaar blijft ontsporen
laten we hopen dat hij
het is moeilijk in deze tijden een manifest te schrijven
alsof je de mensen niet meer mag zeggen wat ze wel of niet mogen

ik schreef dus ook een MANIEFEEST:

WAT KUNST KAN EN MOET (VAN MIJ) ONTSPOREN
NIET LIEGEN
BANG ZIJN

NIET KWETSEN WIE AL GEKWETST IS EN NIET VERZINNEN WAT AL BESTAAT ATLIJD IETS ZIJN EEN STUIPTREKKING EEN PIEPTOON EEN VLEESWONDE EEN BULT EEN GEESTVERDUISTERING EN VALSE HOOP DIE TOCH DOET LEVEN AAN ONS TONEN WAT WE LIEVER NIET ZIEN

WOORDEN VINDEN DIE WE HEBBEN VERDREVEN EN VERSTOPT NIEUWE WOORDEN UITVINDEN
NIET HERKAUWEN WAT AL GEZEGD IS

Maar misschien ook opnieuw nadenken over de zuivere betekenis van oude woorden.
En er zijn ook mensen die wat meer tijd nodig hebben om nieuwe woorden te leren.

NIET RACISTISCH, VALIDISTISCH, TRANS- OF HOMOFOOB, SEKSISTISCH OF OP EENDER WELKE MANIER DISCRIMINATOIR ZIJN

Ik ken nog niet élk woord maar ik voel dat het juist is.

EN JA FOUTEN WORDEN SOMS GEMAAKT
DIE ZIJN ER OM VAN TE LEREN
EEN LANS BREKEN VOOR HET EXPERIMENT
IN COMMUNICATIE MET ANDERE KUNST STAAN
ZICH VERZETTEN TEGEN ONDERDRUKKENDE STRUCTUREN EN REGIMES

Zonder roekeloos of uit sensatiedrang onschuldige mensen te treffen

LACHEN HUILEN
RECHTVAARDIG ZIJN
ROTTEN BLOEIEN BEVEN SCHUDDEN RENNEN SLAPEN GILLEN KRIJSEN EISEN DAT HET BETER KAN EN MOET MET ONS

Rechtvaardigheid. Dát is zo een oud woord waar we opnieuw zouden kunnen over nadenken wat het juist betekent.

of misschien allemaal veel simpeler, minifest:
kunst moet er zijn voor mensen, mensen met pijn en zorgen hopelijk kan die kunst ons raken
en betekenis geven aan de zoveelste doelloze, lege dag

En mensen laten lachen. Ik weet het is geen duurzame heling. Maar als het een eerlijke lach is kan het wel troost geven en een deur openzetten naar een grotere heling

ik vraag van kunst bedachtzaamheid en wilskracht
het geduld en de moed om deze veranderende tijden te navigeren om de juiste mensen in vraag te stellen
en vragen te stellen aan mensen die nooit wat gevraagd wordt

En de juiste systemen in vraag te stellen is misschien nog duurzamer.

om niet meer kwetsuren te maken dan diegenen die er al zijn
laat kunst maar even nadenken en in zijn eigen boezem staren
in plaats van zijn eigen navel
waar zijn we in godsnaam mee bezig als we enkel kunst maken zomaar omdat het kan? dat is eigenlijk het enige wat ik me afvraag soms

dat iedereen dan maar doet waar die zin in heeft maar,
voor mij moet kunst een revolutie zijn, of dat toch minstens proberen

Het mooiste wat je mij kan geven is tijd. Tijd om te wennen
Aan een nieuwe gedachte

Een nieuwe gewoonte.
Tijd om even bang te zijn
Bang dat ik het niet ga kunnen gewoon worden
Dat ik te veel ga missen
Tijd om bang te zijn dat mijn wereld gaat verkleinen
Tijd om te ontdekken dat hij net groter wordt.
Tijd om even te zeggen dat het allemaal zever is
Om je nadien toch nog even te bellen en je te vragen om het nog eens uit te leggen. Tijd om los te laten
Tijd om te accepteren dat ik vergat te genieten van jong te zijn

Ja dat komt omdat men mij vertelde dat ik een groot talent had en alles in mij had om een grote clown te worden.
Maar dat ik enkel nog te jong was.
Een grote clown kon je pas worden als je zo een vijftig jaar op de wereld was.

Dat leerde de geschiedenis
Ik was ambitieus dus regelmatig sloeg ik na een voorstelling mijn spiegel aan diggelen omdat ik het niet kon. Omdat ik er te jong voor was.
Ik durfde soms nog amper de scène op en kon niet wachten om vijftig te zijn.
Nu ben ik er.
Nu ben ik vierenvijftig en als ik niet waakzaam ben dan laat ik me weer wijsmaken dat er in de het theater te weinig uitstroom is.
Straks durf ik weer amper de scène op omdat ik denk dat het publiek misschien geen oude witte cis man wil zien verschijnen.
Het is geen kwaadwilligheid.
Mensen weten gewoon niet goed wat ze elkaar moeten meegeven.
Als jij mij tijd geeft
En ik wil je ook graag iets geven.
Wat wil je er dan liefst voor in de plaats ?

Dit stuk schreef ik niet op voorhand neer:

Dat is een vraag waarop ik niet altijd het antwoord weet
ik denk instinctief aan tijd, ruimte, gehoor, serieus genomen worden, ...

Wat ik wil, is,

dat je weet dat ik dankbaar ben voor je woorden en je zijn. Dat ik niet zou willen dat je het podium mijdt.

Ik weet niet goed hoe ik dit moet zeggen, alleen dat ik het moet. Mijn wens is dat wij, alle generaties hier, niet wegkijken van de genocide in Palestina. Ik hoop dat we als kunstenaars en als mensen onze stem gebruiken en onze kracht.

Dus ik sluit dan ook af met een gedicht van Palestijnse dichter Marwan Makhoul.

In order for me to write poetry that isn’t political
I must listen to the birds

and in order to hear the birds
the warplanes must be silent.